Linux' un En Önemli Özellikleri!!!

Konu: Linux' un En Önemli Özellikleri!!! C.tesi Eyl. 20, 2008 4:15 pm

Çekirdek

Linux’un çekirdeği bir bakıma sistemin beyni sayılabilir. Aslında
çekirdeğin adı Linux’tur. Bütün versiyonları aynı çekirdeği kullanır.
Değişenler dosya ve dizin yapısı, dağıtıma giren belgeler, paketler,
dağıtımın fiyatı ve dağıtımın hedeflediği kullanıcılardır.

Çekirdek, sistemin düzgün çalışmasından, bilgisayar kaynaklarının
düzenlenmesinden, kullanıcıların görevlerinin sırasıyla yapılmasından,
bellek denetiminden, yan birimlerin (CD-ROM, teyp, disket sürücü vb.)
çalışmasından ve benzeri işlemlerden sorumludur. Programlar, çekirdek
içindeki “system call”lar (sistem çağrıları) yardımıyla birbiriyle
haberleşirler. Çekirdeği oluşturan sistem çağrılarından kullanıcılarda
yararlanabilir. Böylece bir CD, ethernet kartı ya da disk üzerindeki
bir dosyaya erişim mümkün olur.

Linux’ta sistemin temel yönetimi çekirdek tarafından yapılır.

Birden Çok Kullanıcı

Linux, birden çok kullanıcıyı desteklemek için yazılmış ve ona göre
programlanmıştır. Birden çok kullanıcı tarafından aynı kaynaklar
paylaşıldığı için zamandan ve paradan tasarruf edilir.

Birden Çok Görevin Aynı Anda Yapılması

Linux, birden çok görevin aynı anda yapılmasına olanak veren bir
sistemdir. Siz bir klavyaeye bastığınız zaman yapılan işlem ile
makineye uzaktan bağlanan bir başka kullanıcının işlemleri birbirinden
bağımsız çalışır. Aynı anda arka planda örneğin bir web sayfasını sunan
programlar olabilir, ya da bir başkası ftp isteğinde bulunabilir.
Diyebiliriz ki Linux çokgörevli bir işletim sistemidir.

Kararlılık

Linux, 1.0 sürümünün Internet sitelerine konulduğu 14 Mart 1994
yılından beri beta denemelrini geçmiş ve kararlı bir yapıya
bürünmüştür. Çekirdekte halan hatalar vardır ve üzerine yeni kodlar
eklendikçe bu hataların yenilerinin gelmesi kaçınılmazdır. Ancak Linux
açık bir şekilde geliştiğinden sürekli bir kontrol altındadır.
Çekirdeğin iki farklı sürümüde internette dağıtılır. Örnek olarak
1.2.13 kararlı bir çekirdek sürümüdür. 1.3.56 ise halen üzerinde
geliştirme yapılıyor ve test ediliyor anlamına gelir. Çekirdek
sürümünün ortasındaki rakam tek ise bu çekirdek deneyseldir. Hala test
aşamalarından geçmekte ve üzerinde sürekli yeni kod yazılıyor demektir.
Çift olması durumu ise bu çekirdeğin kullanılabilir ve çok büyük
ihtimalle kararlı olduğu anlamına gelecektir.

Linux’un kararlı bir işletim sistemi olmasının en büyük kanıtı,
Internet üzerindekullanıldığı alanların genişliği ve bu konudaki
yönetici memnuyetleridir.

Çok İşlemci Desteği

SMP (symmetric multi processor – simetrik çok işlemci) desteği Linux’ta
Intel ve SPARC platformlarında mevcuttur. Sürüm numarası 2.0 ile
başlayan çekirdekler açılırken sistemde kaç tane işlemci olduğunu bulur
ve buna göre kendini ayarlar. Linux ile 16 işlemciye kadar olan
sistemler doğrudan desteklenebilir.

Linux ve Ağ Teknolojileri

Linux üç değişik şekilde ağa bağlanabilir: broadcast (örneğin
ethernet), Token Ring (örneğin FDDI) veya noktadan noktaya (örneğin
modemle PTT) bağlantı.

Linux, doğrudan doğruya internete bağlanabilmesi için TCP/IP desteği
ile gelir. TCP/IP nin yanında NetBEUI, Samba (windows makinelerinin
birbiriyle konuşmak için kullandıkları protokol), Appletalk (Macintosh
makinelerin kullandığı protokol) gibi protokoller de desteklenir. Daha
za kullanılan ama Linux’un desteklediği protokoller arasında Ipv6,
AX.25, X.25, IPX ve Netrom bulunur. Linux, geniş bir ağ desteği ve
protokol ailesi ile birlikte gelmektedir.

Güvenlik Meanizması

Linux, 386 ve üstü işlemcilerde korumalı kipte çalışır. Çalışan
programlar arasında bir koruma vardır. Bu koruma yardımıyla bir program
özel şartlar olmadıkça diğer programların çalışmasını engelleyemez. Çok
kullanıcılı bir sistem için bu çok önemlidir. Benzer şekilde herhangi
bir kullanıcı istediği gibi bir program yazıp sistemin kapanmasını veya
çalışamaz hale gelmesine neden olamaz. Kullanıcıların dosya ve
dizinleri basit bir koruma mekanizması kullanılarak diğer
kullanıcıların görmesini engelleyecek şekilde saklanabilir. Linux,
geniş güvenlik mekanizması içerir.

Linux ve çekirdek bunların yanında aşağıdaki özelliklere de sahiptir:

Birden fazla programın çalışması halinde bellekte bu programların
sadece bir tanesi tutulur. Böylece bellekten tasarruf sağlanır.

Çalıştırılabilir bir program, belleğin tamamından büyük olabilir. Bu
durumda programın sadece o an kullanılan bölümleri belleğe alınır ve
çalıştırılır. Böylece bellek kısıtlaması programın çalışmasına engel
teşkil etmez.

Disk alanı yadımıyla belleğin yetmediği durumlarda fazla veri diske
yazılır. Bu bölüme takas alanı (swap space) denir. Her biri en çok 2Gb
tutan 16 tane takas alanı açılabilir.

Paylaşılan kütüphaneler dinamik veya statik olabilir. Yani bir
kütüphane aynı anda birden çok program tarafından yüklenebilir
(dinamik), veya bir programın içine gömülebilir (statik). Linux’un
çekirdeği büyük oranda POSIX , System V ve BSD standartlarıyla
uyumludur. Pek çok klavye tipini destekler.

Aynı anda birden çok sanal ekranı destekler. Konsolda oturuken birden fazla (en çok 64) giriş yapabilirsiniz.

Minix, Xenix, FAT, VFAT, FAT^’, HPFS (OS/2’nin kullandığı dosya
sistemi), HFS (macintosh’un kullandığı dosya sistemi) gibi dosya
sistemleri desteklenir. Kendisine ait olan en hızlı ext2 dosya sistemi
4TB’a kadar bilgiyi adresleyebilir ve 255 karaktere kadar dosya
isimlerini gösterebilir.

Joilet ve ISO9660 standartlarında yazılan CD-ROM’ları okuyabilir.

1.5 Linux’un Genel Kullanım Amaçları

Linux işletim sistemi özel kullanım başta olmak üzere birçok alanda yaygın olarak kullanılmaktadır.

1.5.1 Kişisel Kullanım

Linux evinde veya işinde UNIX işletim sistemi altında çalışmak
isteyenler için ideal bir platformdur. Linux altında yer alan
uygulamalar giderek sıradan bir kullanıcı için bile bu işletim
sisteminin ilgili çekici hale getirmektir. Gelişimleri henüz
tamamlanmamış olmasına rağmen, herhangi bir kişisel bilgisayardan
beklenebilecek yazı editörleri, hesap cetvelleri, çizim yazılımları,
veri tabanları birçok ihtiyaca cevap verecek düzeye gelmiştir.

1.5.2 Internet Sunucusu

Linux doğrudan TCP/IP desteğiyle gelmektedir. Bu yönüyle TCP/IP temelli
bilgisayar ağlarında hem istemci hem de sunucu olarak yaygın kullanım
bulmuştur. Üzerinde hali hazırda bulunana servislerin çeşitliliği, yeni
çıkan servislere hızlı ayak uydurması, kolay konfigüre edilebilmesi ve
özellikle de düşük maliyeti sebebiyle yaygın olarak internet
servislerinin verilmesi amacıyla kullanılmaktadır. Zamanla verdiği ağ
servisleri başka protokollere destek verecek şekilde genişletilmiştir.
Şu anda Linux; WWW sunucu, DNS sunucu, NFS sunucu, NIS sunucu, X Window
sunucu, BOOTP sunucu, SMTP sunucu, FTP sunucu, LIST sunucu, NEWS sunucu
gibi yaygın TCP/IP servislerinin yanı sıra NOVELL sunucu, SAMBA sunucu
(Windows 3.1, Windows 95; Windows NT ve WfW için disk ve yazıcı
servisi), APPLE TALK sunucu (MacOS kullanan APPLE makineler için disk
ve yazıcı servisi) verebilmektedir.

1.5.3 Ağ Elemanı

Linux, yazılım desteği ile birçok ağ elemanının yerine geçebilecek bir
alternatif olarak kullanılabilmektedir. Birden fazla ağın birbirine
bağlanması amacı ile bir yönlendirici (router) olarak da
kullanılabilmektedir. Özellikle farklı protokoller arası bir geçiş
elemanı olarak yaygın şekilde Linux’den yararlanılmaktadır. Ayrıca
yönlendirici olarak kullanıldığında kolaylıkla güvenlik amacıyla
firewall (alev duvarı) olarak konfigüre edilebilmektedir. Ayrıca bir ağ
üzerinde bulunan iki segmanın trafiğini birbirinden ayıran bir köprü
(bridge) olarak hizmet verebilmektedir. Birçok kurumda bir veya daha
çok modemin bağlanması amacıyla bir terminal sunucu olarak Linux
kullanılmaktadır.

1.5.4 Internet Haberleşmesi

Linux ile modem yardımıyla bağlandığınız sağlayıcının size sunduğu
olanakların tamamını Linux ile kullanabilirsiniz. Linux kolay
yapılandırılabilen, yeni çıkan servislere hızlı ayak uyduran, ucuz ve
güvenli bir işletim sistemi olduğundan, yaygın olarak internet
haberleşmesinde kullanım bulmuştur. Linux’ta çalışan Apache web
sunucusu, dünya üzerindeki web servislerinin %57’sinde kullanılıyor.
Tüm web sunucularının %10’unun Linux üzerinde çalıştığı tahmin ediliyor.

1.5.5 Yazılım Geliştirme

Linux geniş yazılım arşivi ve kütüphanesi ile birlikte sunuluyor. C,
c++, Java, Ada, Fortran, Pascal, Lips, Scheme, Tcl/Tk başta olmak üzere
hemen her programlama dilinin yorumlayıcı ve derleyicisini
bulabilirsiniz. derleyicilerin yanı sıra daha kolay yazılım
geliştirmeye olanak kılan hata ayıklayıcılar (debuggers), otomatik
yapılandırma yazılımları (configure) ve programın performansını
denetleyen paketler (gprof) bulunur. Gcc C derleyicisinin 100’den fazla
seçeneyi var ve programcıya rahat bir programlama ortamı sunar.

Grafik tabanlı Tcl/Tk programlama dili; menüleri, pencereleri kolyca
yaratmanızı sağlıyor. C tabanlı Xforms, Qt ve Gtk kütüphaneleri X
Window altında hızlı grafik programlama için kullanılabilir. KDE Qt
ile, X-ISP Xforms ile, GNOME pencere denetleyicisi ise Gtk kütüphanesi
ile yazılmıştır.

Unıx/Linux makineler için geliştirilen yazılımlar genellikle
çalıştırılabilir halde dağıtılmaz, kaynak kodları ile birlikte verilir.
Bumları internetten indirdikten sonra açmalı ve uygun derleyicilerle
derlemelisiniz.

1.6 LINUX’un Yazılım Özellikleri

1.6.1 Temel Komutlar

Daha önce UNIX tabanlı bir işletim sisteminde çalışanlar için Linux,
öğrenilmesi çok kolay bir sistem olacaktır. Standart bir UNIX
sisteminde yer alan hemen hemen tüm komutlar, Linux’a taşınmıştır.
Onlarca çeşit kabuğun yanı sıra, sed, awk gibi programcının işini
kolaylaştıran diller, ls, less, finger gibi temel her türlü komut,
Linux’ta vardır.

Ağ ve İnternet uygulamaları için elm ve pine (Pine Is Not Elm :-)
yanında metin editörleri olarak vi, vim (vi’ın daha gelişmiş sürümü),
pico ve joe sayılabilir. Editörlerden, bizde fazla bilinmeyen Emacs da
Linux altında denemeye değer programlardandır. Kelime işlem
programlarından troff, groff (GNU troff) ve daha modern metim işleme
yazılımlarından TeX ve LaTeX sayılabilir.

Bazı program isimlerinin (GNU-tar, GNU-bash gibi) başında
görebileceğiniz GNU (GNU is not UNIX), Linux için de yazılım ve
programlar üreten bir kuruluştur. GNU, lisansını ve yazarını korumak
koşuluyla programları kaynak koduyla birlikte Linux kullanıcılarına
dağıtır. GNU bash ve tcsh, Linux altında en çok rağbet edilen iki kabuk
ismidir. Diğer kabuklar arasınde zsh, ash, ksh ve csh sayılabilir.

1.6.2 Uygulama Programları

Doğru seçilmiş bir donanım üzerine kurulan bir Linux makinesi, hemen
her tür çoklu ortam (multimedia) uygulamalarını rahatlıkla
çalıştırabilir. En az pentium tabanlı, 32 Mbyte RAM ve 2 GB sabit diske
sahip makine yardımıyla ticari olarak satılan çoklu ortam uygulamaları
kullanılabilir. Linux, hemen her türlü ses kartını desteklediğinden ses
dosyalarının, workman ve cdplayer gibi programlar yardımıyla kolayca
çalınması mümkün olur. MIDI editörleri ve bir sentezleyici ile kendi
müzik stüdyonuzu kurabilirsiniz.

Mühendislik yazılımları arasında gnuplot (grafiksel veri analiz
yazılımı), xspread ve xfractint (fraktal yaratma programı) sayılabilir.

Ayrıca Doom, Quake, Abuse, Xtetris, FreeCiv, Imaze vb. onlarca oyun Linux’da oynanabilir.

1.6.3 Grafik Arabirimi (X Window Arabirimi)

Linux işletim sistemi altında X Window sistemiyle Windows altındaki
gibi grafik arabirimiyle birlikte çalışabilinir. Windows ile uğraşan
herkes X Window’a geçebilir. X ile ekranda aynı anda birden fazla
pencere açılabilir (20 kadar pencere denetleyicisi vardır), fare
yardımıyla birden fazla uygulama aynı anda kontrol edilebilir.

Pek çok uygulamanın (özellikle internet tabanlı) X üzerinde çalışan
sürümleri vardır. Bu sayede metin tabanlı ekrana (vt100) dönmeden her
işinizi X yardımıyla tamamlayabilme şansınız olur. Bu sayede Linux bir
iş istasyonu görünümüne ve kullanışlılığına sahip olacaktır.

X pencere denetleyici (Window Manager-wm) kullanıcı ile X arasında
bekler ve klavyeyle fareden emirleri ekranda yerine getirir. Bu
emirler, pencerelerin açılması, kapatılması ve yerlerinin
değiştirilmesi gibi komutlardır. Sıkça kullanılan pencere
denetleyicileri fvwm, twm ve olwm’dir.